گوشیهای اندرویدی از نظر ظرفیت رم تنوع زیادی دارند. گوشیهای بسیار گرانقیمت با رم ۱۲ و حتی ۱۶ گیگابایتی راهی بازار میشوند و از سوی دیگر بیشتر گوشیهای پایینرده از فقط ۴ گیگابایت رم بهره میبرند. در این میان، اکثریت گوشیهای اندرویدی مبتنی بر رم ۶ و ۸ گیگابایتی هستند. روی هم رفته ظرفیت رم ارتباط مستقیمی با قیمت گوشی موردنظر دارد. اما با توجه به وضعیت اپلیکیشنها و بازیها در سال ۲۰۲۲، کاربران گوشیهای اندرویدی به چه مقدار رم نیاز دارند؟ در ادامه به این موضوع میپردازیم.
مبانی مدیریت حافظه رم
تمام کامپیوترها و گوشیها از حافظهی دسترسی تصادفی یا همان رم بهره میبرند. حدود ده سال قبل، گوشیهای اندرویدی با ۵۱۲ مگابایت یا ۱ گیگابایت رم عرضه میشدند. اما ظرفیت رم گوشیها طی سالهای گذشته به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده و مثلا در سال ۲۰۱۴ بسیاری از گوشیهای پرچمدار با رم ۳ گیگابایتی راهی بازار میشدند و در سال ۲۰۱۶ رم ۴ گیگابایتی به یک ویژگی رایج تبدیل شد.
فارغ از میزان رم موجود در گوشی شما، ظرفیت آن در نهایت محدود است و به همین خاطر باید مدیریت شود. زمانی که یک اپلیکیشن را باز میکنید، بخشی از این حافظهی رم اشغال میشود. برخی از اپلیکیشنها و بازیهای ساده فقط چند صد مگابایت از این ظرفیت را اشغال میکنند ولی تعدادی از بازیهای پیچیده و سنگین ممکن است تا ۱.۵ گیگابایت از ظرفیت رم را استفاده کنند.
با استفاده از رم ۴ گیگابایتی، فضای کافی برای چند بازی و اپلیکیشن معمولی وجود دارد که بتوانند در کنار یکدیگر اجرا شوند. با این حال، در چنین شرایطی ممکن است زودتر از انتظار ظرفیت خالی رم به پایان میرسد. در این مواقع، در لپتاپها، سرورها و کامپیوترهای دسکتاپ روشی موسوم به swapping یا تبادل مورد استفاده قرار میگیرد. به زبان ساده، بخشهایی از رم که به تازگی مورد استفاده قرار نگرفتهاند راهی حافظهی اصلی میشوند و با این کار بخشی از ظرفیت رم آزاد میشود. زمانی هم که به این اطلاعات حذف شده از رم نیاز باشد، این اطلاعات از حافظهی اصلی بازخوانی میشوند و بار دیگر در رم قرار میگیرند. با این کار ظرفیت رم برای ذخیرهسازی اطلاعات مختلف افزایش پیدا میکند ولی از سوی دیگر چنین روشی سرعت تبادل اطلاعات را بسیار پایین میآورد.
اما سیستمعامل اندروید برای این هدف از تکنیک نسبتا متفاوتی استفاده میکند. اندروید به جای اینکه دادهها را از رم بیرون بیاورد و راهی حافظهی اصلی کند، آنها را فشرده میکند و سپس بار دیگر در رم ذخیره میشوند. از این تکنیک به عنوان zRAM یاد میشود و زمانی که کاربر به دادههای موردنظر نیاز پیدا میکند، باید از حالت فشرده شده در بیاید و به صورت عادی در رم قرار بگیرد. اما ظرفیتی که برای این کار مورد استفاده قرار میگیرد، محدود است و اگر گوشی از نظر ظرفیت رم با کمبود مواجه شود، تعدادی از اپلیکیشنها و بازیها به طور کامل بسته میشوند تا بخشی از این ظرفیت خالی شود.
این یعنی هرچقدر ظرفیت رم گوشی بیشتر باشد، تعداد بیشتری از اپلیکیشنها و بازیها میتوانند فعال باقی بمانند و سیستمعامل اندروید دیگر لازم نیست تعدادی از آنها را به طور کامل ببندد. با توجه به این موضوع، مقدار ایدئال رم برای گوشیهای اندرویدی چقدر است؟
آزمایش برای یافتن ظرفیت ایدئال رم
برای یافتن ظرفیت ایدئال برای رم، ۳ گوشی را مورد بررسی قرار دادهایم؛ گلکسی S21 اولترا با رم ۱۲ گیگابایتی، وانپلاس ۹ پرو با رم ۸ گیگابایتی و پیکسل ۳ ایکسال با رم ۴ گیگابایتی. گوشیهای گوگل و سامسونگ از اندروید ۱۲ استفاده میکنند ولی گوشی وانپلاس مبتنی بر اندروید ۱۱ است. برای این آزمایش، ابتدا میزان ظرفیت خالی رم و ظرفیت مربوط به تبادل اطلاعات (swap) یادداشت شده و سپس بعد از اجرای بازیهای مختلف، میزان رم اشغال شده توسط آنها هم ثبت شده است. این فرایند آنقدر تکرار شده تا زمانی که اندروید به ناچار یکی از بازیهای اجرا شده را به طور کامل بسته است.
در ادامه میتوانید لیستی از بازیهای مورد استفاده (در کنار مرورگر کروم) و میانگین رم اشغال شده از طرف آنها را مشاهده کنید:
*
تستهای گلکسی S21 اولترا و پیکسل ۳ ایکسال
این دو گوشی در ابتدا و انتهای طیف این آزمایش قرار دارند زیرا گوشی سامسونگ از رم ۱۲ گیگابایتی استفاده میکند ولی پیکسل ۳ ایکسال مجهز به رم ۴ گیگابایتی است. در ادامه میتوانید نمودار مربوط به عملکرد این گوشی را مشاهده کنید. در بخش پایینی این نمودار، نام گوشیها به ترتیب اجرا ثبت شده است. خط آبی مربوط به میزان حافظهی آزاد رم است و خط سبز هم فضای استفاده شده برای تبادل دادهها (Swap) را نشان میدهد.
همانطور که میتوانید ببینید، با کاهش ظرفیت رم گلکسی S21 اولترا، مقدار بیشتری از حافظهی مربوط به تبادل یا همان Swap مورد استفاده قرار گرفته است. با داشتن ۱۲ گیگابایت رم، این گوشی توانسته تمام بازیها را باز نگه دارد ولی زمانی که کروم با ۱۲ تب باز شده، این اپلیکیشن ۲.۲ گیگابایت رم را به اشغال درآورده و اندروید در نهایت ناچار به بستن بازی Minecraft شده است.
از طرف دیگر، همانطور که انتظار داشتیم پیکسل ۳ ایکسال در این زمینه حرف چندانی برای گفتن ندارد. این گوشی توانسته ۳ بازی Subway Surfers، Candy Crush و ۱۹۴۵ Airforce را در کنار یکدیگر باز نگه دارد. اما زمانی که Brawl Stars اجرا شده، اندروید بازی Subway Surfers را از رم حذف کرده است. با توجه به ظرفیت پایین رم، فضای مربوط به تبادل دادهها هم بسیار پایین است و فقط میتواند تعداد اندکی از اپلیکیشنها و بازیها را در خود نگه دارد.
تست وانپلاس ۹ پرو
وانپلاس ۹ پرو مورداستفاده در این آزمایش از ۸ گیگابایت رم بهره میبرد و مانند بسیاری از گوشیها، دارای قابلیت نرمافزاری RAMBoost است که به طور خلاصه، مدیریت رم را به صورت هوشمندانهتری انجام میدهد. این ابزار، نحوهی استفادهی گوشی را تجزیه و تحلیل میکند و به همین خاطر در صورت کم آمدن ظرفیت رم، اپلیکیشنها و بازیهایی که مرتبا استفاده میشوند در رم باقی میمانند و موارد دیگری که چندان مورد استفاده قرار نمیگیرند، از رم حذف میشوند. برای این آزمایش، وانپلاس ۹ پرو در دو حال RAMBoost فعال و غیرفعال بررسی شده است.
در حالت فعال بودن RAMBoost، میتوانید ببینید که بعد از باز شدن Candy Crush ظرفیت آزاد رم به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده که این موضوع به بسته شدن بازی Subway Surfers برمیگردد. این در حالی است که در این شرایط بخش زیادی از رم همچنان آزاد است و باید به در دسترس بودن حافظهی Swap هم اشاره کنیم. بعد از این اتفاق، بار دیگر بازی Subway Surfers اجرا شده تا ادامهی تست انجام شود. بازیهای Brawl Stars و Minecraft بدون نیاز به بستن بازیهای دیگر اجرا شدهاند. اما بعد از اجرای Asphalt 9، اندروید بازیهای Candy Crush و ۱۹۴۵ Air Force را بست.
در حالت غیرفعال بودن RAMBoost، این گوشی در زمینهی مدیریت رم رفتار متفاوتی از خود نشان داده است. به طور مشخص، از بازی Subway Surfers تا Minecraft بدون نیاز به بستن بازیهای دیگر، اجرا شدهاند. اما بعد از اجرای Asphalt 9، بازی Subway Surfers به طور کامل بسته شد.
اگرچه وانپلاس ۹ پرو از ۴ گیگابایت حافظهی Swap بهره میبرد، اما فقط از حدود ۱ گیگابایت از این ظرفیت استفاده کرده است. میتوان گفت این گوشی در زمینهی مدیریت رم رویکرد بسیار سختگیرانهای دارد.
ظرفیت ایدئال رم برای گوشیهای اندرویدی
کاملا روشن است که ۴ گیگابایت رم برای کاربرانی که خواستار باز بودن چند بازی و اپلیکیشن هستند، کافی نیست. با توجه به اینکه با این مقدار حافظه میتوانید حدود ۳ تا ۴ بازی را در حال فعال نگه دارید، احتمالا این محدودیت برای اپلیکیشنها به حدود ۵ یا ۶ عدد میرسد. گلکسی S21 اولترا به لطف داشتن ۱۲ گیگابایت رم میتواند حداقل ۱۵ بازی را در رم حفظ کند. چنین مشخصهای بدون شک برای کاربران علاقهمند به چندوظیفگی جذابیت زیادی دارد.
وانپلاس ۹ پرو هم اگرچه در زمینهی مدیریت رم سختگیرانهتر عمل میکند، ولی قابلیت نرمافزاری RAMBoost احتمالا در بلندمدت منجر به بهبود تجربهی کاربری میشود. اما روی هم رفته به نظر میرسد ۸ گیگابایت رم موجود در گوشیهای دیگر بهتر مدیریت میشود.
با توجه به این نتایج، برای خرید گوشی نسبتا ارزانقیمت توصیه میکنیم که به دنبال رم ۶ گیگابایتی باشید. در بین میانردههای پیشرفته و پرچمداران هم ۸ گیگابایت رم میتواند بیشتر نیازهای شما را برطرف کند. اما اگر از جمله کاربران حرفهای هستید که همواره چندین بازی و اپلیکیشن را باز نگه میدارید، رم ۱۲ گیگابایتی شما را راضی نگه میدارد. در نهایت باید بگوییم که رم ۱۶ گیگابایتی هم صرفا برای تبلیغات و به رخ کشیدن مناسب است و ظرفیت بیشتر از ۱۲ گیگابایت زیادهروی محسوب میشود.